27% rolników ocenia dobrze sytuację w rolnictwie, podobny odsetek (29 %) stanowią rolnicy mający odmienne zdanie. Najliczniejszą grupę stanowią jednak ci, którzy nie oceniają jej jednoznacznie (ani dobrze, ani źle) – 45%.
W większości są to rolnicy, którzy mają gospodarstwa 10–49 ha oraz osoby nieprowadzące regularnej ewidencji kosztów i przychodów. Inwestycje w 2023 roku planuje zaledwie 21% rolników, a 82% nich posiada niezbędne maszyny – m.in. takie wnioski wynikają z badania, jakie na zlecenie Santander Leasing zrealizował Instytut Badawczy Kantar Polska.
Jak wskazują wnioski z przeprowadzonej analizy, wysoki poziom kosztów produkcji rolnej (44%) to największe wyzwania stojące przed polskim rolnictwem. Na kolejnych pozycjach znalazły się ceny skupu (20%), zmiany klimatyczne (10%) czy napływ płodów rolnych z Ukrainy (7%). Wielkość gospodarstwa czy specjalizacja nie różnicują w istotny sposób odpowiedzi na to pytanie.
– Bieżąca sytuacja w sektorze rolnym jest dynamiczna i kolejne kwartały przynoszą pogorszenie nastrojów rolników, co potwierdzają realizowane cyklicznie badania wskaźnika koniunktury w rolnictwie Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH. Na podstawie analizy z II kwartału br. możemy wskazać, że następuje obniżenie poziomu oszczędności gospodarstw rolnych w wyniku silnych czynników inflacyjnych w gospodarce narodowej oraz następuje wzrost wydatków na nabycie nawozów, pasz treściwych czy też środków ochrony roślin. Badanie potwierdza również obniżenie przychodów gospodarstw rolnych w wyniku spadku wielkości sprzedaży i cen skupu podstawowych produktów rolnych – wskazuje Piotr Domagała, dyrektor ds. sektora rolnego w Santander Leasing.
Inwestycje w rolnictwie
Jak wskazuje badanie, inwestycje w 2023 roku planuje zaledwie 21% rolników. Wśród tych, którzy zamierzają inwestować przodują hodowcy. Większość rolników (82%) nie planuje żadnych inwestycji na 2023 rok. Mniejsze zainteresowanie tym tematem może wynikać przede wszystkim z niepewności gospodarczej, na którą ma wpływ poziom inflacji. Ograniczenie inwestycji przez rolników dobrze widać na przykładzie rejestracji nowych ciągników, gdzie spadki sięgają 11,4% r/r. Jednocześnie z uwagi na szybko rosnące ceny maszyn, o blisko 10% r/r wzrasta sprzedaż ciągników używanych.
– Potwierdzenie wyników naszego badania w zakresie większej aktywności i większego potencjału do inwestowania przez duże gospodarstwa znajdziemy gdy przyjrzymy się mocom nabywanych ciągników rolniczych – zarówno nowych, jak i używanych – gdzie największe wzrosty notowane są na najmocniejszych jednostkach powyżej 210 KM, odpowiednio 56,2% r/r i 23,2% r/r. – wskazuje Piotr Domagała.
Podkreślić należy dysproporcję w podejściu do planowania inwestycji między większymi i mniejszymi gospodarstwami. Rolnicy z mniejszych gospodarstw często nie planują i nie realizują inwestycji (posiadają za mało środków, wskazują także jako czynnik hamujący brak pewności wynikający z warunków pogodowych i chorób roślin). Tu decyduje brak wolnych środków i pewności ich „dopływu”, co stanowi główną barierę względem takich działań. W tej grupie rolników panuje poczucie, że poza niezbędnymi inwestycjami (głównie chodzi tu o sprzęt) inne tego rodzaju „zamrożenia środków” mogą nie przynieść oczekiwanych skutków. Z drugiej strony w przypadku większych gospodarstw rolnych pojawia się już sam etap planowania i realizacji inwestycji. W tym przypadku są one planowane najczęściej raz do roku – w zimie. Następuje to w momencie, kiedy przedsiębiorcy rolni podsumowując swoją działalność z całego roku, posiadają wizje działań na przyszły rok i mają po prostu więcej czasu na strategiczne planowanie inwestycji.
– Co istotne w pierwszej kolejności śledzą i analizują trendy na rynkach lokalnych, jak również zagranicznych. Bardzo istotnym elementem w tym obszarze są również rozmowy prowadzone przez rolników z sąsiadami, którzy pracują na roli. Traktują ich jako „naturalne” wsparcie w procesie planowania przez nich inwestycji – dodaje Jarosław Kwiatkowski, analityk sektora rolnego w Santander Leasing.
Struktura realizowanych inwestycji w ciągniki
Czy i w jakim zatem zakresie wnioski z badania potwierdzają dane rynkowe? Co wynika z analizy rejestracji nowych ciągników i zmiany struktury oraz tego co się dzieje na rynku używanych ciągników? Jak wskazują poniższe dane rejestracji ciągników nowych i używanych w ujęciu narastającym do maja w poszczególnych latach, mamy do czynienia z zauważalnym spadkiem rejestracji nowych ciągników o ponad 11% wobec wzrostu maszyn używanych który do maja br. wyniósł ponad 9%.
Rys. Rejestracja nowych i używanych ciągników (opracowanie własne Santander Leasing)
Rys. Ciągniki nowe według mocy silnika (opracowanie własne Santander Leasing)
Rys. Ciągniki nowe według mocy silnika (opracowanie własne Santander Leasing)
Źródło: Santander Leasing
