W dniu 20 maja 2025 na całym świecie obchodzimy Światowy Dzień Pszczół. Dzień ten został ustanowiony w 2017 r. rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w rocznicę urodzin Antona Janša (ur. 20 maja 1734) słoweńskiego pszczelarza, a zarazem prekursora nowoczesnego pszczelarstwa.
Światowy Dzień Pszczół jest doskonałą okazją do podkreślenia znaczenia pszczół dla środowiska naturalnego, rolnictwa i człowieka. Pszczoły miodne, zbierając nektar i pyłek kwiatów, który jest ich pożywieniem, jednocześnie zapylają rośliny owadopylne. Prowadzone przez pszczoły zapylanie roślin jest jednym z najważniejszych czynników plonotwórczych. Pszczoła miodna, oprócz przyczyniania się do znacznego zwiększenia plonów rolników, wytwarza jednocześnie cenne produkty pszczele tj. miód, wosk, pierzgę, propolis, mleczko i jad pszczeli.
W tym szczególnym dniu warto również zaznaczyć, że ochrona pszczół i innych owadów zapylających przed niewłaściwie stosowanymi środkami ochrony roślin jest wielką troską Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Nieprawidłowo wykonywana aplikacja środków ochrony roślin, a zwłaszcza insektycydów, stanowi niezwykle duże zagrożenie dla pszczół i innych owadów pożytecznych. Przy stosowaniu chemicznej ochrony roślin należy w szczególności:
- stosować wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania na podstawie wydanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zezwoleń lub pozwoleń na handel równoległy;
- przed każdą aplikacją środków ochrony roślin obowiązkowo zapoznać się z zapisami etykiety środka ochrony roślin;
- przestrzegać warunków określonych w etykiecie oraz zapisów dotyczących zakazów i ograniczeń (fazy fenologicznej rośliny, czas i okres, w których środek nie może być stosowany);
- unikać stosowania preparatów toksycznych dla pszczół w okresie kwitnienia roślin uprawnych oraz w uprawach, w których występują kwitnące chwasty;
- wykonywać zabiegi po zakończonych lotach owadów zapylających (w godzinach wieczornych lub nocnych);
- używać środków ochrony roślin w taki sposób, aby minimalizować negatywny wpływ zabiegów chemicznych na organizmy niebędące celem zabiegu;
- sprawdzić przed rozpoczęciem zabiegów, czy w uprawie chronionej nie ma owadów zapylających, ze szczególnym uwzględnieniem pszczół;
- zachowywać minimalne odległości od pasiek (tj. min. 20 m dla opryskiwaczy polowych i sadowniczych);
- przestrzegać okresów prewencji;
- wstrzymać się od wykonywania zabiegów w warunkach sprzyjających znoszeniu cieczy użytkowej podczas zabiegu (przy prędkości wiatru większej niż 4 m/s).
Współpraca rolników i pszczelarzy
Jednocześnie Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa podkreśla, że niezwykle cenne efekty przynosi współdziałanie rolników z pszczelarzami, gdyż pszczoły najczęściej mają swoje pożytki w przestrzeni rolniczej na polach, łąkach i sadach. Właściciele pasiek mają prawo zwrócić się do osób stosujących środki ochrony roślin z prośbą o informacje, w jakim czasie i jakimi preparatami będzie wykonywany zabieg. Aplikujący środki ochrony roślin nie mogą odmówić udzielenia takiej informacji. Niekompetencja, popełniane błędy oraz brak przekazywanych wzajemnie przez rolników i pszczelarzy informacji o wykonywanych zabiegach i lokalizacji uli mogą oddziaływać negatywnie na pszczoły.
Równocześnie należy mieć na uwadze, że prawidłowe korzystanie z chemicznych środków ochrony roślin nie ogranicza się tylko i wyłącznie do obszaru rolnictwa, ale również dotyczy zastosowań na działkach, w ogrodach przydomowych, na terenach zielonych umiejscowionych zarówno na wsi, jak i w mieście.
Przypadki zauważonych nieprawidłowości w zakresie stosowania środków ochrony roślin należy zgłaszać do wojewódzkiego inspektoratu ochrony roślin i nasiennictwa (dane kontaktowe na https://www.gov.pl/web/piorin/wojewodzkie-inspektoraty).
Wnioski o wsparcie dla hodowców pszczół
Międzynarodowy Dzień Pszczół to dobra okazja, by przypomnieć tym, którzy nie złożyli dotychczas wniosku o wsparcie, że trwa nabór skierowany do hodowców tych – jakże pożytecznych – owadów. Do każdego pnia, który przezimował, można otrzymać 50 zł. Ważne, by dopełnić formalności do 31 maja 2025 r.
Osoby, które chcą skorzystać z dofinansowania, powinny mieć nadany numer producenta, prowadzić działalność nadzorowaną i mieć pszczoły wpisane do rejestru weterynaryjnego.
Na to wsparcie z budżetu państwa przeznaczono 80 mln zł. Jeśli zainteresowanie spowoduje przekroczenie puli środków, będzie musiał być zastosowany współczynnik korygujący.
Nabór tradycyjnie obsługują biura powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Dokumenty są przyjmowane do 31 maja 2025 r. Można je dostarczać bezpośrednio do placówek, wysyłać rejestrowaną przesyłką pocztową albo przy użyciu platformy ePUAP lub usługi mObywatel.
Dotychczas formalności dopełniło ponad 24 tys. pszczelarzy. Na podstawie statystyk z minionych lat należy spodziewać się kumulacji wniosków w ostatnich dniach maja.
Więcej informacji pod adresem https://www.gov.pl/web/arimr/nabor-2025---pomoc-dla-pszczelarzy-do-przezimowanych-rodzin-pszczelich
Źródło: Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa / Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
